ה"ב

טייצ רעד טימ ןבעל

ךאוו רעד ןופ השרפ רעד ףיוא ןעקנאדעג
טנגוי ןוא רעדניק ראפ
תוחיש יד טיול
ן'יבר רעשטיוואבויל ןופ


תודלות תשרפ


(א) תודלות

רעווש ןעוועג זיא - "קחצי תא דילוה םהרבא םהרבא ןב קחצי תודלות הלאו" קוספ ן'פיוא
ךאד טייטש סע ,"קחצי תא דילוה םהרבא" לאמא ךאנ ןייטש ףראד סאווראפ י"שר ייב
?"םהרבא ןב קחצי" רעירפ ןיוש

זא טגאזעג ןבאה עכלעוו רודה ינציל ןעוועג ןענייז סע :ץורית ןייא ןיא י"שר טרעפטנע
טאהעג טינ הרש טאה ןראי עלא יד ןיא זא היאר א ןוא ,ךלמיבא ןעוועג זיא עטאט ס'קחצי
קחצי לש וינפ רתסלק רצ ?ןאטעג רעטשרעביוא רעד טאה סאוו .םהרבא ןופ רעדניק ןייק
לאז ןעמ זא ,םהרבא יוו יוזא ןקוקסיוא לאז קחצי זא טכאמעג טאה רע - םהרבאל המוד
."קחצי תא דילוה םהרבא" זא ןסיוו

:ןייטשראפ ןעמ ףראד

סאווראפ .קחצי וצ ךילנע ןייז וצ םינפ ס'םהרבא ןטייב טנעקעג ךאד טאה רעטשרעביוא רעד
?םהרבא וצ ךילנע ןייז וצ םינפ ס'קחצי ןטיבעג רע טאה

:זיא רעפטנע רעד

רעייז לייוו זיא - סעטאט - תובא ןסייה בקעי ןוא קחצי ,םהרבא סאוו םעד ףיוא םעט רעד
עלא יד ןופ תודובע עלא ןייז ףראד ןדיא רעדעי ייב זא ,ןדיא עלא וצ השורי א טרעוו הדובע
.תובא

,חרוא סינכמ רעסיורג א ןעוועג זיא רע .םידסח תולימג - דסח ןעוועג זיא הדובע ס'םהרבא
ייז ןוא ,הניכשה יפנכ תחת טכארבעג ךיוא ייז טאה רע .ןשטנעמ עלא ןפלאהעג טאה ןוא
.רעטשרעביוא ןא ןאראפ זיא סע זא טגייצרעביא

.(הלפת) טייקגניירטש ןוא הארי - הרובג ןעוועג זיא הדובע ס'קחצי

ןריפ וצ יוו רעכיז טינ זיא ןעמ .קפס ןיא זיא ןעמ תעשב :ןדיא ןדעי ראפ הארוה א זיא סאד
געוו עכלעוו טינ טסייוו ןעמ ןוא ,הרובג טימ יצ דסח טימ יצ ,ןדיא ןטייווצ א טימ ךיז
ףראד ןעמ - "םהרבאל המוד קחצי לש וינפ רתסלק רצ" זא ןעקניידעג ןעמ לאז ;ןביילקסיוא
.דסח ןופ געוו יד ןביילקסיוא
(362 'ע ה"ח ש"וקל)


(ב) תודלות

ןעוועג זיא רע לייוו ן'בקעי טאהעג ביל טאה הקבר זא טלייצרעד טרעוו תודלות תשרפ ןיא
,"ויפב דיצ יכ" ן'ושע טאהעג ביל טאה קחצי .הרות טנרעלעג ןוא ןסעזעג ,"םילהא בשוי" א
דיצ יכ" זא טגאז י"שר .תומהב ענעגנאפעג ןופ שיילפ ןסע ןעגניירב םע טגעלפ רע לייוו
טאה רע .ליומ ןייז ןופ תולאש יד טימ ן'קחצי (ןגנאפ) ןראנפא טגעלפ ושע זא טניימ "ויפב
.םורפ זיא רע זא ןזייוו וצ תולאש עכילנע ןוא "ץלאז ןופ רשעמ ןעמ טיג יוזא יוו" טגערפעג

טאה קחצי זא ןגאז זומ ןעמ ?רודה קידצ םעד ויבא קחצי ןראנפא טנעקעג ושע טאה יוזא יוו
.ןשטנעב טלאוועג םע רע טאה ןגעווטסעדנופ ןוא ,עשר א זיא ושע זא ןענאטשראפ תמאב

?סאווראפ

קחצי ןגעוו .ןטשרעביוא םעד ןעניד ןופ געוו ןייז טאהעג טאה תובא יד ןופ רענייא רעדעי
.רעסאוו ןופ סמענורב ןבארג טגעלפ רע זא הרות יד טלייצרעד

:םשה תדובע ןופ געוו ןייז ךיוא טזייוואב סאד

ריא ןעק ןעמ .ןטלאהאב זיא יז ראנ ,דרע רעד רעטנוא רעירפ ןופ ןיוש ךיז טניפעג רעסאוו יד
פארא טמענ ,םענורב א טבארג סאוו רעד .דרע ליפ טימ טקעדעגוצ זיא יז לייוו ןקנירט טינ
ןיא ןטלאהאב זיא סאוו "םייח םימ" םעד טקעדטנא רע .רעסאוו יד טקעלפטנא ןוא דרע יד
.דרע רעד ןופ שינעפיט רעד

ליוו המשנ רעדעי .סטוג ענעטלאהאב ךיז ןיא טאה שטנעמ רעדעי .שטנעמ א ךיוא זיא יוזא
ןוא ןקעלפטנא וצ ןעוועג זיא הדובע ס'קחצי .ליוו רעטשרעביוא רעד סאוו ןאט
ןבעג טלאוועג קחצי טאה ראפרעד .סטוג םענעטלאהאב םעד ןדיא ןדעי ןיא ןעגניירבסיורא
.בוט םענעטלאהאב םעד ןעגניירבסיורא םע ןפלעה וצ ידכ ,תוכרב יד ן'ושע

"םייח םימ" ןייז ןקעלפטנא ןוא ךיז ייב ןבארג ףראד דיא רעדעי :זיא זנוא ראפ הארוה יד
ןענעכער טינ ךיז ףראד ןעמ ."םייח םימ" ןייז ןעגניירבסיורא ןוא ןבארג רבח ןייז ןפלעה ןוא
זיא ,טוג טינ זיא ןסיורד ןופ ןעוו וליפא לייוו ,קינייוונעסיוא ןופ סיוא טעז ןעמ יוו םעד טימ
ןעמ .ליוו רעטשרעביוא רעד סאוו ןאט דיא רעדעי ליוו קינייוועניא .קינייוועניא ןופ טוג
.ןסיורד ןופ ךיוא טוג ןרעוו ןוא ןעגניירבסיורא ראנ סע ףראד
(197 'ע ו"טח ש"וקל)


(ג) תודלות

רעד .דנילב ןעוועג זיא קחצי סאווראפ םימעט יירד י"שר טגאז "תוארמ ויניע ןיהכתו" ףיוא
רע זיא ן'בקעי טשטנעבעג טאה קחצי ןעוו ."תוכרבה תא בקעי לוטיש ידכ" זיא םעט רעטירד
קחצי זא סיוא טמוק .ןבראטשעג זיא רע ןעוו ראי 180 ןעוועג זיא רע .טלא ראי 123 ןעוועג
זא (גי ,חכ) רעטייוו טביירש י"שר .תוכרב יד ןגירק לאז בקעי ידכ ראי 57 דנילב ןעוועג זיא
."תיבב אולכו ויניע והכ" לייוו תמ א יוו ןעוועג זיא קחצי

:ןייטשראפ ןעמ ףראד

טאה רע ?ראי 57 ראפ תמ א יוו קחצי ןכאמ טפראדעג רעטשרעביוא רעד טאה סאווראפ
ןבעג רע טעוו אליממ ןוא ,עשר א זיא ושע זא קחצי ןגאז ,הצע ע'טושפ א ןאט טנעקעג ךאד
?תוכרב יד בקעי

טייטש סע .הרז הדובע ןעניד ייז זא טסואוועג קחצי ןיוש טאה ןעיורפ ס'ושע ןגעוו זא ,טרפבו
ךיוא .הרז הדובע טנידעג ןבאה ייז לייוו טגאז י"שר ןוא ,"קחציל חור תרומ ןייהתו" רעירפ
קחצי .קיטאלג ןצנאגניא טינ םע טימ זיא סעפע זא טסואוועג קחצי טאה ןיילא ושע ןגעוו
טריפ ושע) "ויפב רוגש םימש םש תויהל ושע ךרד ןיא" לייוו "בקעי לוק לוקה" טגאזעג טאה
םע רעטשרעביוא רעד טאה סאווראפ זיא .(ןעמאנ ס'נעטשרעביוא םעד ןענאמרעד טינ ךיז
?ראי 57 דנילב ןייז ןראפשראפ םע ןוא ,ושע ןגעוו תמא םעד ןעוועג הלגמ טינ

זא יאדכ זיא סע .ערה ןושל ןדייר ןופ טיהעגפא ןייז ףראד ןעמ טייוו יוו ףיוא ןופרעד ןעמ טעז
ףיוא סטכעלש ןדייר טינ לאז'מ יבא ,"תמכ" ןוא "תיבב אולכ" ראי 57 דנילב ןייז לאז קחצי
.ושע

טאה רע - םרח םעד ןיא ןעוועג לעומ טאה ןכע .עשוהי רפס ןיא ןעמ טניפעג ךאז עכילנע ןא]
אטח" עשוהי וצ טגאזעג רעטשרעביוא רעד טאה .המחלמ רעד ןופ ביור ןופ ןכאז ןעמונעג
םעד ןטעבעג טאה עשוהי זא ארמג יד טלייצרעד .טגידניזעג ןבאה ןדיא עלא זא ,"לארשי
רעטשרעביוא רעד טאה .ןאטעג סאד טאה רעוו ןלייצרעד םע לאז רע ןטשרעביוא
?ןשטנעמ ףיוא סטכעלש טדער סאוו רענייא ךיא ןיב ןעד וצ - "ינא רוטליד יכו" טרעפטנעעג
טלאוועג טינ טאה רעטשרעביוא רעד .ןעניפעגסיוא טסעוו וד ןוא "תולרוג לטה" ראנ
.[ךאז עטכעלש יד ןאטעג טאה רעוו ןלייצרעד

ןעמעוו וצ דיא א ףיוא סיוועג יאדוא ,ערה ןושל ןדער טינ ןעמ ראט ושע ףיוא ךאד המ זיא
ןגאז טינ ןעמ ראט ,"ךיקלא 'ה יכנא" הרות ןתמ ייב טגאזעג טאה רעטשרעביוא רעד
.סטוג ראנ ,םע ןגעוו סטכעלש
(211 'ע ו"טח ש"וקל)


(ד) תודלות

.ןדע ןג זיא הדש רעד זא י"שר טגאז ."'ה וכרב רשא הדשה חירכ" טגאזעג טאה וניבא קחצי
?ןדע ןג ןופ חיר רעד טקעמש יוזא יוו טסואוועג קחצי טאה טנענאוו ןופ

ךאד זיא רדס רעד םגה .ןדע ןג ןיא ןעוועג זיא רע ןעוו טייצ רעד ןופ טקניידעג טאה רע ראנ
א טיג) ויפ לע ורטוסו ךאלמ א טמוק ,ףוג ןיא ןדע ןג ןופ פארא טמוק המשנ יד תעשב זא
רע זא ןעוועג זיא קחצי ייב רעבא ,ןדע ןג ןגעוו ןסעגראפ לאז רע ידכ (ליומ ן'פיוא שטאפ
.טלעוו רעד ןיא ןדע ןג ןופ ןעמונעגטימ טאה

יד ןופ קוליח רעד .(יירד ראנ ןענייז "תובא") "השלשל אלא תובא ןירוק ןיא" ןגאז ל"זר יד
,םיטבש עלא ןופ תוגירדמ עלא ןדיא רעדעי ייב ןייז טינ זומ סע :זיא תובא יד טימ םיטבש
יקלא" דיא רעדעי טגאז ראפרעד .ןדיא עלא ייב אד ןענייז תובא יד ןופ תוגירדמ יד רעבא
תדובע ןיא ןפוא ןייז ןופ חכ טיג תובא יד ןופ רעדעי לייוו ,"בקעי יקלאו קחצי יקלא םהרבא
.םשה תדובע ןייז ןיא ןדיא רעדעי וצ 'ה

ןעוועג זיא סאוו ,טלעוו רעד ןיא ןדע ןג ןעמענטימ ןופ ןינע רעד זא ,קידנאטשראפ זיא
.ןדיא רעדעי עגונ זיא ,הגירדמ ס'קחצי

ןייז .טלעוו רעד ןופ סנעגינעגראפ ןוא תוואת יד ןופ ךיז ןגאזפא ןדיא א ייב טנאמ ןעמ
ןעמ זא :רע ט'הנעט ."'וגו 'ה םעונב תוזחל 'וגו 'ה תאמ יתלאש תחא" ןייז לאז ןינע רעצנאג
יוו טנייה .טלעוו רעד ןיא אקוד ןוא ערה רצי ןוא ףוג ן'טימ אקוד ןדנובראפ המשנ ןייז טאה
ןוא ,הזה םלוע תוואת יד וצ ןרעהעג עכלעוו ןכאז יד ןופ ךיז ןגאזפא ןרעדאפ םע ןופ ןעמ ןעק
?ןדע ןג ןופ םיגונעת יד וצ טרעהעג סאד סאוו 'ה םעונ ןופ ןגינעגראפ זיולב ןבאה

ךיז ףראד רע ."קחצי יקלא" ןופ חכ םעד ןבעגעג םע טאה ןעמ :רעפטנע רעד זיא םעד ףיוא
רעטציא ךיוא ןעק םע ייב זא טנענאוו זיב ,ןדע ןג ןופ ןינע םעד ןיא ןפיטראפ ןוא ןקוקניירא
ןופ תלוספ יוו טינ רעמ ןענייז טלעוו רעד ןופ םיגונעת עלא ."'ה וכרב רשא הדשה חירכ" ןייז
םעד ןעמוקאב בילוצ גונעת רקיע רעד ןגיילקעווא רע טעוו יוו טנייה .ןדע ןג ןופ םיגונעת יד
?תלוספ

,ןדע ןג ןופ םיגונעת יד ןיא ,רקיע םעד ןיא ןעקנאדעג ענייז עלא ןאטניירא ףראד דיא א
.הזה םלוע יגונעת ,לפט םעד ןיא טינ ןוא "ולכיהב רקבלו 'ה םעונב תוזחל"
(50 'ע א"ח ש"וקל)


Back to "Leben Mit Der Tzeit"